De wachtrijen voor de voedseluitdeling in de Calle Comte de Barcelona in Palma op Mallorca zijn een zorgwekkend teken van toenemende armoede. Maar wie zijn de mensen die daar in de kou staan te wachten en waarom is de bestaande hulp niet voldoende?
Terwijl in de cafés aan de Passeig Mallorca de geur van versgezette koffie in de lucht hangt, verzamelen zich voor de evangelische gemeente in de Calle Comte de Barcelona mensen van verschillende leeftijden en afkomst. Ze wachten geduldig, met tassen, winkelwagentjes en kinderwagens. Hun gezichten zijn getekend door zorgen, maar de sfeer is rustig en gedisciplineerd. Vrijwilligers delen voedselpakketten uit, waarbij ouderen en gehandicapten voorrang krijgen. Dit beeld herhaalt zich de laatste weken steeds vaker en illustreert de groeiende nood in de stad.
De lange rijen zijn geen tijdelijk fenomeen. Na het einde van het toeristische hoogseizoen daalt het aantal beschikbare banen, terwijl de huurprijzen hoog blijven. Veel mensen met onzekere arbeidsomstandigheden, alleenstaande ouders en gepensioneerden met een laag inkomen worden hierdoor extra hard getroffen. Ze zijn genoodzaakt zich tot kerkelijke en charitatieve organisaties te wenden, omdat hulp van de overheid vaak moeilijk toegankelijk of tijdelijk is.
De hulporganisaties werken op het randje van hun kunnen, met schaarse middelen en de onvermoeibare inzet van vrijwilligers. Opslagruimte, koelvoorzieningen, logistiek en financiële middelen zijn schaars. Tegelijkertijd stijgt het aantal mensen dat hulp zoekt, waaronder niet alleen de lokale bevolking, maar ook migranten die in de wachtrijen staan.
De structurele oorzaken van armoede worden vaak verwaarloosd: de combinatie van hoge woonlasten, seizoensgebonden werkgelegenheid en een gebrek aan tijdelijke opvang. Ook de bureaucratische hindernissen voor hulpzoekenden, zoals ingewikkelde aanvraagprocedures, beperkte openingstijden en taalbarrières, komen nauwelijks aan bod. Een andere blinde vlek is de vraag hoe leegstaande woningen en ongebruikte gemeentelijke ruimtes kunnen worden gebruikt voor noodopvang of gemeenschappelijke keukens.
Oplossingen voor een duurzame verbetering
Op korte termijn:
Uitbreiding van de voedseluitgifte, zowel in tijd als in ruimte
Mobiele uitgiftepunten in wijken met een grote behoefte
Langere openingstijden en vereenvoudigde toegangsvoorwaarden
Op middellange termijn:
Invoering van gemeentelijke voedselbonnen voor behoeftige gezinnen
Uitbreiding van koelhuizen voor non-profitorganisaties
Gecoördineerde distributie van goederen tussen kerken, voedselbanken en gemeentelijke sociale diensten
Taalonderwijs en laagdrempelige adviesdiensten direct bij de uitgiftepunten
Op lange termijn:
Bestrijding van de woningnood door leegstaande gemeentelijke panden te gebruiken als tijdelijke woningen
Gerichte bevordering van sociale woningbouw
Programma’s die seizoensarbeiders perspectieven bieden buiten het hoofdseizoen
Nauwere samenwerking tussen de horeca, gemeenten en sociale instellingen ter bevordering van arbeidsbemiddelingsprojecten en kwalificatiemaatregelen
Hulp voor het dagelijks leven voor meer perspectieven
Het is belangrijk dat de hulp geschikt is voor het dagelijks leven. Mensen die ’s ochtends in de rij staan, hebben betrouwbare ondersteuning nodig op verschillende gebieden: advies over huurkwesties, hulp bij energiebesparing en basisgezondheidszorg. Velen van hen willen niets liever dan niet langer afhankelijk zijn van aalmoezen, maar een stabiel en zelfstandig leven kunnen leiden.
Een mogelijke oplossing zou zijn om gezamenlijke weekmarkten op te zetten waar handelaren overtollige goederen tegen belastingvoordelen aan non-profitprojecten kunnen afgeven. Dit zou de opslagplaatsen ontlasten en een zichtbaar, cultureel verankerd aanbod creëren. Bovendien zouden lokale stations- of schoolgebouwen tijdelijk kunnen worden gebruikt als verwarmingscentra en distributiestations om de toegang tot hulpverlening te vergemakkelijken.
De wachtrijen voor de voedseluitgiftepunten zijn een alarmsignaal. Ze laten zien dat de bestaande hulpverlening weliswaar functioneert, maar haar grenzen bereikt. Als Palma wil voorkomen dat armoede een onzichtbare norm wordt, zijn pragmatische, gecoördineerde maatregelen nodig die zich richten op huisvesting en werkzekerheid.
Bron: agentschappen
